Het zal u niet zijn ontgaan dat het Europees Kampioenschap voetbal in Frankrijk in volle gang is. Helaas een kampioenschap zonder Oranje. Reden te meer om eens te kijken of er soms Nederlandse invloeden in de Franse taal terug te vinden zijn. Dat zijn er nog best veel. Er zijn zelfs woorden aan het Frans uitgeleend die daarna weer zijn teruggekomen in de Nederlandse taal!

Gedurende de Franse overheersing van Nederland tussen 1795 en 1813 zijn er veel Franse woorden in de Nederlandse taal terechtgekomen. Het Frans was toen jarenlang de voertaal van de elite. Dit is bijvoorbeeld nog te zien aan het Nederlandse wapen, waar “Je maintiendrai” (Ik zal handhaven) in staat.

Welke Nederlandse woorden zijn er in het Frans terechtgekomen?

Uiteraard woorden voor typisch Nederlandse zaken zoals “dijk” (la digue), “molen” (le moulin) en “polder” (polder), maar ook Franse woorden als “bière” en “dronquart” vinden hun oorsprong in het Nederlands (resp. bier en dronkaard).

Naast woorden uit de landbouw en de veeteelt zijn er ook veel woorden uit de scheepvaart en oorlogsvoering overgenomen. Een mooi voorbeeld hiervan is het woord “vrijbuiter”. Vroeger betekende dat “zeerover” of “soldaat die van plundering leeft” en komt van uitdrukkingen als “ten vrijbuit varen” en “op vrijbuit gaan”. In het Frans is dit verworden tot “flibustier”. In het Engels overigens tot “filibuster” en “freebooter”.

De familie Van der Beurze

Een ander opvallend Nederlands woord dat in het Frans terecht is gekomen, maar ook in veel andere talen, is het woord “beurs”.

Van der Beurze was namelijk de naam van een vooraanstaande familie die in Brugge leefde van de dertiende tot vijftiende eeuw. Zij waren o.a. actief als herbergiers. Van hun naam is het woord “beurs” afgeleid in de huidige betekenis van een plaats waar handel wordt gedreven.

Het plein waaraan de herberg was gelegen vormde het financiële hart van de stad en werd aangeduid als “Ter Beurze”, naar de naam van de herberg. Deze beurs werd een begrip en toen de  internationale kooplieden weer huiswaarts gingen namen ze het woord “beurs” mee. Zo is dit woord in verschillende talen terechtgekomen: zoals in het Frans (bourse), Italiaans (borsa), Duits (Börse), Russisch (birža), Tsjechisch (burza), Zweeds (börs), Deens en Noors (børs).

In de meeste talen heeft het ook de betekenis van geldbuidel. Dat komt omdat de naam van de familie Van der Beurze oorspronkelijk is afgeleid van het Latijnse woord “bursa”.

Uitgeleend aan het Frans en weer teruggeleend in het Nederlands

Twee onverwachte voorbeelden van woorden die eerst vanuit het Nederlands aan het Frans zijn uitgeleend, en daarna weer vanuit het Frans in het Nederlands terecht zijn gekomen, zijn de woorden “mannequin” en “drugs”.

“Mannequin” komt oorspronkelijk van het Vlaamse woord “manneke” in de betekenis van “knaapje” (een klerenhanger). Dit “manneken” werd in het Frans “mannequin” wat later in de betekenis van “iemand die tijdens een modeshow kleren laat zien” weer in het Nederlands terug is gekomen.

Een ander voorbeeld van een eerst uitgeleend en daarna weer teruggekomen woord is “gedroogde kruiden”. Dit werd in het Frans “drogue”. Via het Engels is dit later weer teruggekomen als “drug”. Maar nu in de betekenis van een verslavend middel.

Overzicht

Hieronder een greep uit de woorden in de Franse taal die een Nederlandse oorsprong hebben.

amarrer – afmeren
bâbord – bakboord
beaupré – boegspriet
bier – bier
boulevard – bolwerk
bourse – beurs
capre – kaper
digue – dijk
drôle – drol: grappig
drogue – drug: gedroogde kruiden
dronquart – dronkaard
fauteuil – vouwstoel
foc – fok
fret – vracht
havre – haven
matelot – matroos
nord, est, sud, ouest – Noord, Oost, Zuid, West
polder – polder
scorbut – scheurbuik
flibustier – vrijbuiter

Nederlandse leenwoorden…

In onze rubriek “Nederlandse leenwoorden…” willen wij u laten zien welke Nederlandse woorden er in buitenlandse talen zijn overgenomen. Daarbij stellen wij steeds een andere taal centraal. De studie naar de herkomst van woorden heet “etymologie” en geeft vaak een leuk inkijkje in de verhoudingen tussen landen in de loop van de geschiedenis.

10% introductiekorting

Wilt u ook snel een vertaling naar het Frans of een andere taal ontvangen? Klik op de button hieronder en wij sturen u zo snel mogelijk een interessant prijsvoorstel met leverdatum. Maak direct gebruik van de 10% introductiekorting!